نرمافزارها را به دو دسته تقسیم مینمایند:
نرمافزارهای سیستمی و کاربردی
در میان نرمافزارهای سیستمی، مهمترین گروه سیستم عاملها هستند. از محبوبترین سیستم عاملهای حال حاضر میتوان به ویندوز، مکینتاش و لینوکس اشاره کرد که در این میان کاربران سیستم عامل ویندوز جمعیت بیشتری را تشکیل میدهند.
این سیستم عامل هم همانند سایر نرمافزارها سیر تکاملی خاصی را پیموده است. شرکت مایکروسافت که ابداعکننده این سیستم عامل است هر روز برای ایجاد رابطی قویتر و با امکانات بیشتر تلاش میکند تا رقبای خود را کنار بزند.
در پیوست این نوشته نگاهی خواهیم داشت بر تکامل رابط گرافیکی در سیستمعامل ویندوز:
Windows 1
این سیستم عامل برای اولین بار در سال 1985 به صورت تجاری وارد بازار شد. این نسخه ویندوز بیشتر شبیه به جدولی با چند خانه گوناگون بود.
در این نسخه پنجرهها تا حدودی گرافیکیتر شدند و ارتباط بهتری با کاربر ایجاد کردند.
میتوان گفت این اولین نسخه از ویندوز بود که در آن میتوان پنجرهها را کمینه (Minimize) نمود. افزایش گرافیک و رنگبندی کاربرپسند از ویژگیهای این ویندوز بود.
Windows 95
معرفی نوار کار (Taskbar) و دکمهی آغاز (Start) از مهمترین تغییرات ظاهری در این سیستم عامل بود. این سیستم عامل مجهز به کاوشگر پیشرفتهی ویندوز (Windows Explorer) نیز گردید.
همچنین استفاده از ماوس در این نسخه بسیار معمول گردید.
Windows 98
یک نسخهی بهروز شده از ویندوز قبلی بود که امکانات اتصال به شبکه و اینترنت در آن گسترده شد.
Windows 2000
افزایش کیفیت گرافیکی با عمق رنگ بیشتر، شفافیت و استفاده از جلوههای نمایشی از مهمترین تغییرات در ویندوز 2000 بود.
Windows ME
این ویندوز که در سال 2000 وارد بازار گردید معروف به نسخه میلینیم بود و هدف از تولید آن ویندوزی مناسب برای کاربران خانگی بود. افزوده شدن امکانات چندرسانهای مانند Media Player و Movie Maker از ویژگیهای بارز این نسخه بود. این ویندوز از ویندوزهای محبوب ایرانیان و فارسی زبانان نیز بود تا دردسر کمتری در به کارگیری نرمافزارهای با ویژگی راست به چپ داشته باشند.
کدهای این ویندوز بر اساس همان هستهی سیستم عامل 95 نوشته شده بود.
Windows XP
در این نسخه شاهد تغییرات عمده در هستهی سیستم عامل و کدنویسی بودیم. از طرفی در این نسخه رویکرد به زیباسازی بیشتر به چشم میخورد. این ویندوز به علت زیبایی ظاهری از محبوبیت زیادی برخوردار شد، افزایش امکانات ارتباطی شبکه و اینترنتی و دستهبندی بهتر بخشهای کنترلی و تنظیمات ویندوز نیز از مهمترین مشخصههای آن است. برخی از کاربران امروزی هنوز دست از سر این ویندوز برنداشتهاند.
Windows Vista
گر چه ویندوز ویستا دارای مشکلاتی در شناسایی سختافزارها و دستگاههای جانبی بود و نظر تعداد محدودی را به خود جلب کرد امّا رابط گرافیکی Aero، ویژگی Home Group و امکان کنترل فرزندان توسط والدین و زیباییهای منحصر به فردش سبب شد تا مایکروسافت فقط به فکر برطرف کردن مشکلات آن در نسخه بعدی بیافتد.
Windows 7
مایکروسافت برای پاک کردن مشکلات ویستا از ذهن کاربرانش، اکثریت آنها را در این نسخه برطرف نمود، نصب سریع، شناسایی بیشتر سختافزارها، رابط گرافیکی Aero، گروهبندی پنجرهها در نوار کار (Taskbar)، پشتیبانی از صفحات لمسی، پیکربندی سادهتر شبکه و آیکنهای بزرگتر سبب شد تا محبوبترین سیستم عامل مایکروسافت گردد.
Windows 8
مایکروسافت با ویندوز 8 پا به دنیای تبلتها گذاشت. بزرگترین تغییر اعمال شده روی این ویندوز، استفاده از رابط گرافیکی جدیدی بود که جایگزین کلید استارت سنتی ویندوز شده بود. این ویژگی جدید که مترو نام دارد، در بردارندهی اپلکیشنهایی برای نمایش تصاویر، ویدئو، ایمیل و موزیک است و صرفاً برای استفاده در ابزارهایی با صفحهی نمایش لمسی ایجاد شده است.
در کنار مترو، مایکروسافت محیط میزکار خود را نیز حفظ کرده بود و با تغییراتی کوچک برای بهروز کردن ظاهر آن، کلیات را همچون گذشته نگه داشته بود. در پشت صحنه نیز، ویندوز 8 تغییرات زیادی را به خود دیده بود. چنانکه مایکروسافت قابلیت پشتیبانی از چیپهای ARM را برای استفاده از آن در تبلتها و گوشیهای هوشمند، قرار داده بود.
Windows 8.1
ویندوز 8.1 متجلی تغییرات در مایکروسافت است، تغییراتی که در قالب یک بروزرسانی رایگان برای کاربرانی که از ویندوز 8 استفاده میکردند ارائه شده است.
این بروزرسانی در ظاهر مجموعهای از بهبودهای رابط گرافیکی کاربر است و تغییراتی در پروسههایی است که در پشت پرده وظیفهی مدیریت سیستمعامل را بر عهده دارند. مهمترین تغییرات اعمال شده تعبیه قابلیت بوت مستقیم به دسکتاپ و همچنین بازگشت مجدد کلید استارت به محل خود است. از دیگر تغییرات اعمال شده میتوان به بهینهسازی سرویس ابری SkyDrive در سیستمعامل و همچنین تعبیه امکان استفاده از Miracast در این ویندوز اشاره کرد که قابلیت برقراری ارتباط با سایر ابزارهایی که از فناوری Miracast را برخوردارند، امکانپذیر میکند. همچنین جستوجو در فایلهای موجود روی دیسکسخت و همچنین SkyDrive نیز از دیگر ویژگیهای اضافه شده به این نسخه از سیستمعامل مایکروسافت است که در کنار پشتیبانی از پرینت سهبعدی، اپلیکیشن جدید پخش موزیک Xbox و بهینهسازی ویژگی استفاده از چند نمایشگر، به بازار عرضه شده است.